Στα μέσα της δεκαετίας του ΄80, η εξαγγελία από τον τότε υπουργό Χωροταξίας και περιβάλλοντος Αντώνη Τρίτση της «Επιχείρησης Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης» (ΕΠΑ) σε όλους τους μεγάλους δήμους της χώρας έδωσε την ώθηση για την δημιουργία «από τα κάτω» μιας Πολεοδομικής Επιτροπής Πολιτών στην Ηλιούπολη.
Η Επιτροπή αυτή, μεταξύ άλλων, πρότεινε και πέτυχε την μετατροπή τμήματος της Λ.Μαρ. Αντύπα σε πεζόδρομο σύνδεσης της κεντρικής πλατείας της Ηλιούπολης με την περιοχή της πλατείας Π.Π. Γερμανού (ΙΚΑ). Επίσης, η Επιτροπή πρότεινε την μετατροπή σε πεζόδρομο της επέκτασης της Λ. Ηρώς Κωνσταντοπούλου, από Λ. Εθνάρχου Μακαρίου έως Παπαναστασίου, αποτρέποντας την κίνηση οχημάτων πάνω από το υπάρχον σχολικό και αθλητικό συγκρότημα.
Η αναφορά στα δυο παραπάνω παραδείγματα, τα οποία υλοποιήθηκαν επί αντιδημαρχίας Κυρ. Κανελλόπουλου, γίνεται για να υπογραμμιστεί η δυνατότητα της συμμετοχής των πολιτών στον πολεοδομικό σχεδιασμό ενός δήμου, στο βαθμό που και η εκάστοτε δημοτική αρχή κατανοεί αυτή την αναγκαιότητα.
Ας έρθουμε στη σημερινή πραγματικότητα. Η σημερινή δημοτική αρχή εξήγγειλε πρόσφατα την προώθηση ενός προγράμματος διάσπαρτων «μαζικών αναπλάσεων» σε διάφορα σημεία του Δήμου, το οποίο περιλαμβάνει πλακοστρώσεις, φυτεύσεις χαμηλού πράσινου, νέα «έξυπνα» (;) καθιστικά και φωτιστικά, δημιουργία πίστας ποδηλάτου, εκ νέου ανακαινίσεις κάποιων παιδικών χαρών αλλά και «ανάπλαση» της σχετικά πρόσφατα ανακαινισθείσας κεντρικής πλατείας. Όλα τα παραπάνω προβλέπεται να χρηματοδοτηθούν άμεσα με 8.7 εκ ευρώ.
Από τον Καρά στην Ηλιούπολη
Η Ηλιούπολη, δημιουργήθηκε ως γνωστόν το 1925 με επίκεντρο το «Τσιφλίκι Καρά», το οποίο βρίσκονταν στην περιοχή του Αγίου Νικολάου (περιβόλια Μαμάη). Ίχνη ζωής υπάρχουν στη περιοχή από την αρχαιότητα και τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ενώ μετά την Εθνική Απελευθέρωση (1830) ιστορικές πηγές αναφέρουν την διαδοχική μετάβαση του Τσιφλικιού Καρά σε διάφορους ξένους και Έλληνες ιδιοκτήτες. Το 1922 το Τσιφλίκι Καρά μεταβιβάζεται ιδιοκτησιακά στον Αλέξιο Νάστο και την Εταιρεία «Δρανδάκης – Πάγκαλος», επεκτείνεται παράνομα και έκτοτε αποτελεί το αφανές «ιστορικό κέντρο» της σημερινής Ηλιούπολης.
Στα μέσα του 18ου αιώνα ο «Καράς» αναφέρεται ως μικρός οικισμός 30-40 κολλήγων με 7-8 σπίτια γύρω από τον πύργο του Οθωμανού τσιφλικά… «Η οικονομία ήταν αγροτική. Τον 19ο αιώνα ένας ελαιώνας αναπτυσσόταν δυτικά… Η κτηνοτροφία ήταν κυρίαρχη..» (βλ.βιβλίο μου «Σελίδες ιστορίας της Ηλιούπολης», σελ.67)
Το 1890 καταγράφονται στο «μικρό χωρίδιον Καρά» 94 κάτοικοι και το 1928 καταγράφονται στη νεοσύστατη Κοινότητα Ηλιούπολης 569 κάτοικοι.
Ένα δεύτερο σημείο αναφοράς για την εξέλιξη της Ηλιούπολης αποτελεί η περιοχή του σημερινού Αγ. Κωνσταντίνου, όπου από το 1924 ξεκίνησαν να χτίζουν τα σπίτια τους οι πρώτοι τολμηροί κάτοικοι της Ηλιούπολης γύρω από το μεταβυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου που σώζεται ως σήμερα και έχει κηρυχθεί διατηρητέο.
Μια άλλη πρόταση
Πέραν των όσων έχουν ήδη δρομολογηθεί και προωθούνται ως «μαζικές αναπλάσεις» στον Δήμο Ηλιούπολης, θεωρείται αναγκαία η επανεξέταση του συνολικού σχεδιασμού με κατεύθυνση τη δημιουργία ενός άξονα ανάπλασης της διαδρομής μεταξύ του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Κωνσταντίνου. Στα πλαίσια αυτής της διαδρομής θα μπορούσαν να αναδειχτούν τα εναπομείναντα ίχνη του τσιφλικιού ( μέγα «φρέαρ Καρά», περιβόλια Μαμάη, αναστήλωση της υπάρχουσας κατοικίας) και κάποια σημεία ιδιαίτερου ιστορικού ενδιαφέροντος.
Ακόμη, προτείνεται η ανάδειξη του περιβάλλοντος χώρου του Αγίου Γεωργίου, όπου λειτούργησε το πρώτο δημοτικό σχολείο της Ηλιούπολης (1926) και υφίσταται ακόμη το λεγόμενο «Ασκηταριό» και ο τάφος του Αλ. Νάστου.
Έκκληση
Εκτιμώντας ότι η ιστορία της Ηλιούπολης συνδέεται άρρηκτα με την περιοχή του σημερινού Αγ. Νικολάου, όπου βρίσκονταν και το τσιφλίκι Καρά, θεωρείται αναγκαία η προστασία του δημόσιου χαρακτήρα της και η ανάδειξή της ιστορικής σημασίας της.
Ακολουθήστε το Ilioupolinews.gr στο Facebook και στο Google News για να μαθαίνετε πρώτοι τα τελευταία νέα από την Ηλιούπολη.
