Σε Ορίζοντα 10ετίας Η Αστική Σήραγγα Ηλιούπολης – Αναλυτικό Ρεπορτάζ

Νέο ενδιαφέρον αποκτά η υπόθεση της υπογειοποίησης της λεωφόρου Κατεχάκη, καθώς τους τελευταίους μήνες το ζήτημα έχει ξαναέρθει στο προσκήνιο.

Η λεωφόρος Κατεχάκη ξεκινά από την Ηλιούπολη και είναι ένας από τους κεντρικούς οδικούς κόμβους του λεκανοπεδίου, που συνδέει τα νότια με τα βόρεια προάστια. Ήδη από τη δεκαετία του 1990 είχε εκφραστεί δημόσια η ιδέα της υπογειοποίησης ενός μεγάλου τμήματος, γεγονός που θα άλλαζε σημαντικά τα κυκλοφοριακά δεδομένα για την Ηλιούπολη. Πρόκειται για ένα θέμα που είναι ψηλά στην ατζέντα του δημόσιου διαλόγου στην τοπική κοινωνία και στο δημοτικό συμβούλιο και που ταλανίζει χρόνια την Ηλιούπολη, χωρίς ωστόσο να έχει υπάρξει κάποια σημαντική εξέλιξη.

Το ilioupolinews.gr παρουσιάζει ένα πλήρες ρεπορτάζ για την υπόθεση.

Πως Προέκυψε Η Ανάγκη Υπογειοποίησης

Το 2014, η δημοτική αρχή του Δήμου Ηλιούπολης είχε πραγματοποιήσει μια μελέτη σχετικά με την κυκλοφοριακή πυκνότητα στο τμήμα της λεωφόρου Κατεχάκη που αφορά στην Ηλιούπολη. Σύμφωνα με τους μελετητές, από τη λεωφόρο περνούν σχεδόν 50.000 οχήματα, προκαλώντας κυκλοφοριακή συμφόρηση. Η Ηλιούπολη, φυσικά, δεν μπορεί να σηκώσει τόσο μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτο, κυρίως λόγω ρυμοτομίας: Το τέλος της λεωφόρου καταλήγει σε 2 κεντρικά εμπορικά σημεία της πόλης που διαθέτουν πλατείες, με το μποτιλίαρισμα και τα ατυχήματα να είναι καθημερινό φαινόμενο.

Η λύση σε αυτό το πρόβλημα φαίνεται, κατά τους ειδικούς, πως είναι η υπογειοποίηση τμήματος της λεωφόρου. Σε γενικές γραμμές, η ιδέα περιλαμβάνει τη δημιουργία υπόγειας αστικής σήραγγας η οποία θα ξεκινά από το ύψος των στρατοπέδων “Σακκέτα” και θα καταλήγει στη λεωφόρο Βουλιαγμένης, αποσυμφορώντας την Ηλιούπολη από τη διαμπερή κυκλοφορία.

Πρόκειται για ένα έργο που εκτός από τα οφέλη που έχει για την πόλη μας, έχει και υπερ-τοπική σημασία. Στην ουσία η υπόγεια αυτή σήραγγα θα αποτελεί τον δρόμο που θα λειτουργεί ως συνδετήριος οδικός άξονας δύο μεγάλων κυκλοφοριακών δακτυλίων της πρωτεύουσας, της Αττικής οδού με τη λεωφόρο Βουλιαγμένης. Όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, το έργο συνδέεται άμεσα με την επένδυση στο Ελληνικό, καθώς οι αυξημένες κυκλοφοριακές ανάγκες της νέας πόλης που θα δημιουργηθεί στο παραλιακό μέτωπο απαιτεί αναβάθμιση του περιφερειακού οδικού συστήματος.

Τα Σενάρια

Οι τεχνικές λεπτομέρειες της Αστικής Σήραγγας είναι σε μεγάλο βαθμό ένα επτασφράγιστο μυστικό, με τις πολυσυζητημένες μελέτες να είναι 2: Μία του κ. Κωνσταντίνου Ζέκου και μια του κ. Σέργιου Λαμπρόπουλου.

Τα σενάρια που έχουν διαρρεύσει μέχρι στιγμής κάνουν λόγο για μία υπόγεια σήραγγα  μεταξύ 2,5 και 3,1 χιλιομέτρων που θα ξεκινά από την Καισαριανή και θα είναι μια κλειστή  αρτηρία (3) λωρίδων κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση, πλήρη έλεγχο προσβάσεων και (3) ανισόπεδους κόμβους. Ένα εκ των σεναρίων αναφέρει πως τα πρώτα 1.000μ θα διανοιγούν με διατρητική μέθοδο (New Austrian Tunneling Method – ΝΑΤΜ και Open Face Shield – OFS), ενώ τα υπόλοιπα 2.100μ με την μέθοδο Cover & Cut κάτω από τη Λ. Ελευθερίου Βενιζέλου, τις Πλατείες 28ης Οκτωβρίου και Εθνικής Αντιστάσεως, τη Λ. Σοφοκλή Βενιζέλου και την Πλατεία 25ης Μαρτίου, μέχρι τη Λ. Βουλιαγμένης, η οποία σχεδιάζεται να  να διαπλατυνθεί και να αποκτήσει 4 ανισόπεδους κόμβους, με χαρακτηριστικότερο εκείνο στο ύψος της λεωφόρου Αλίμου.

Σύμφωνα με τα διάφορα στοιχεία που έχουν δει έως σήμερα το φως της δημοσιότητας, η μόνη συναρμογή της σήραγγας θα είναι στην λεωφόρο Βουλιαγμένης: Με λίγα λόγια, δεν θα συνδέεται με κανέναν κεντρικό οδικό άξονα της πόλης. Η φήμη αυτή μαζί με το σενάριο μίας διώροφης υπόγειας σήραγγας, στην οποία θα επιτρέπονται μόνο ΙΧ, έχει προκαλέσει συζητήσεις και διαφωνίες μεταξύ των παρατάξεων κατά το παρελθόν, καθώς σε καμία περίπτωση δεν γίνεται αποδεκτό από το δημοτικό συμβούλιο η πόλη να επιβαρυνθεί με βαρέου τύπου οχήματα που δεν θα επιτρέπεται να διέρχονται μέσα από την υπόγεια σήραγγα. Μάλιστα, τόσο ο νυν όσο και ο τέως Δήμαρχος έχουν διαμηνύσει σε όλους τους τόνους πως δεν θα επιτρέψουν να συμβεί κάτι τέτοιο, ακόμα και αν χρειαστεί να «κλείσουν» την Κατεχάκη.

Που θα καταλήγει, όμως, η υπόγεια σήραγγα;

Τα 2 σενάρια που έχουν δημοσιοποιηθεί δεν αναφέρουν ακριβή τοποθεσία, ωστόσο όπως είχε αναφέρει ο μελετητής κ. Ζέκος σε ημερίδα που είχε διεξαχθεί στην Ηλιούπολη το 2016, η αστική σήραγγα θα εκβάλει λίγο μετά το τέρμα της Σοφοκλή Βενιζέλου, στη Λεωφόρο Βουλιαγμένης. Ωστόσο, όλα αυτά είναι πρόκειται για λεπτομέρειες που δεν δύνανται να δημοσιοποιηθούν από κανένα γραφείο πριν προκηρυχθεί αρχιτεκτονικός διαγωνισμός.

Και όπως όλα δείχνουν, ο εν λόγω διαγωνισμός δεν θα έρθει πριν το 2023.

Το Χρονοδιάγραμμα Υλοποίησης

Το 2023 φαίνεται πως είναι η χρονιά-ορόσημο για την αστική σήραγγα Ηλιούπολης. Αν και φημολογείται πως το έργο θα είναι αμιγώς δημόσιο, πηγές από το Υπουργείο Υποδομών αναφέρουν πως δεν θα υπάρξουν εξελίξεις πριν από τη συγκεκριμένη ημερομηνία, οπότε και θα διεξαχθεί ο νέος διαγωνισμός παραχώρησης της Αττικής Οδού από το ΤΑΙΠΕΔ.

Παρά το γεγονός ότι αρκετά μελετητικά γραφεία έχουν ήδη ετοιμάσει σοβαρά προσχέδια του έργου, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση αυτή της DROMOS CONSULTING του κ. Κωνσταντίνου Ζέκου, όλα βρίσκονται σε επίπεδο συζητήσεων και φιλολογίας. Δεν υπάρχει καμία επίσημη προκαταρκτική μελέτη και όλα μοιάζουν σαν ένα λευκό κομμάτι χαρτί.

Μέχρις ότου να γίνουν όλες οι προετοιμασίες και να έχουν εξασφαλιστεί όλες οι απαραίτητες αδειοδοτήσεις, θα έχουν περάσει σίγουρα πολλά χρόνια. Όσο για τη χρηματοδότηση, φαίνεται πως τα επιτελικά στελέχη του αρμόδιου Υπουργείου σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν κονδύλια από το ταμείο ανάκαμψης, χωρίς ωστόσο να έχει οριστικοποιηθεί το ο,τιδήποτε. Με βάση τα σενάρια που έχουν δημοσιοποιηθεί, το κόστος κυμαίνεται από 400 έως 600 εκατ. ευρώ.

Δεν πρόκειται λοιπόν για ένα έργο άμεσο. Ωστόσο αυτό έχει και τις θετικές του προεκτάσεις, δίνοντας στην Ηλιούπολη να προετοιμαστεί για το έργο, έστω «στο παρά πέντε».

Η Τεράστια Προετοιμασία Που Πρέπει Να Γίνει Από Τον Δήμο

Φανταστείτε, λοιπόν, μια Ηλιούπολη χωρίς τη σημερινή «Κατεχάκη», όπου όλη η κυκλοφορία αυτού του δρόμου θα είναι υπόγεια.

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Πως απελευθερώνεται μια απέραντη έκταση, η οποία πρέπει κάπως να αξιοποιηθεί.

Ένα έργο τέτοια εμβέλειας, όπως είναι φυσικό θα αλλάξει ριζικά τον τρόπου που κινούμαστε στην πόλη. Όπως αναφέρει ο Καθηγητής στη Διαχείριση και Ασφάλεια της Κυκλοφορίας Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου κ. Γιώργος Γιαννής ο Δήμος Ηλιούπολης χρειάζεται να προχωρήσει αρχικά με μεγάλη συγκοινωνιακή μελέτη για όλη την πόλη, καθώς και παρεμβάσεις σε όλη την έκταση της, προκειμένου να αξιοποιήσει τον «κερδισμένο χώρο» από την υπογειοποίηση της σήρραγας. «Δεν θα επηρρεαστούν συγκοινωνιακά μόνοι οι πρωτεύοντες οδικοί άξονες της Ηλιούπολης, αλλά ολόκληρη η πόλη» ήταν η χαρακτηριστική φράση του κ. Γιαννή στο αναπτυξιακό συνέδριου του Δήμου μας στις αρχές του 2018.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η πόλη πρέπει να εκπονήσει σωρεία μελετών και παρεμβάσεων βελτιωτικού χαρακτήρα σε όλες τις γειτονιές της προκειμένου να είναι έτοιμη να «υποδεχθεί» τη σήραγγα. Ωστόσο, το διακύβευμα βρίσκεται στη λέξη «στρατηγική».

Ο Δήμος, πριν εκπονήσει τις μελέτες και τις παρεμβάσεις, πρέπει να αποφασίσει τι πόλη θέλει σε 30 χρόνια από τώρα. Πρέπει -με λίγα λόγια- να αποφασιστεί άμεσα το πως θα αξιοποιηθεί ο κερδισμένος χώρος, ο οποίος θα είναι τεράστιος. Θα γίνουν νέοι δρόμοι; Θα δοθεί προτεραιότητα στα μέσα μαζικής μεταφοράς; Στους πεζούς; Θα φτιαχτούν πάρκα;

Όπως αναφέρει ο κ. Γιαννής «είναι μια μοναδική ευκαιρία για ανακατανομή του δημόσιου χώρου». Εάν βέβαια η διοίκηση του Δήμου δεν βιαστεί, οι επιπτώσεις θα είναι ολέθριες. Σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία και επιστημονικές μελέτες, εάν δεν υπάρξει σωστή και έγκαιρη προετοιμασία σε τοπικό επίπεδο, ο χώρος που θα απελευθερωθεί θα ανακαταληφθεί σε ποσοστό 50% μέσα σε 6 μήνες και σε 100% μεσα σε 2 χρόνια.

Εντός των επόμενων ετών η επένδυση του Ελληνικού θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την κυκλοφορία στην πόλη. Μέχρι σήμερα, βρισκόμαστε στο απόλυτο μηδέν σε επίπεδο προετοιμασίας, ενώ βρισκόμαστε κυριολεκτικά «στο παρά πέντε».

Η πόλη έχει την ευκαιρία να μεταμορφωθεί και οι αιρετοί οφείλουν να συζητήσουν άμεσα το θέμα στο δημοτικό συμβούλιο.

---

Ενημέρωση (20/7/2021): Σύμφωνα με δηλώσεις του γενικού γραμματέα του υπουργείου Υποδομών, εντός του 2022 αναμένεται να υπάρξουν επίσημες ανακοινώσεις για την υπογειοποίηση της λεωφόρου Κατεχάκη. Διαβάστε περισσότερα, εδώ.